Στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus+ KA122, με τίτλο: «Η ευημερία των μαθητών ως παράγοντας, κριτήριο και δείκτης επιτυχίας του σχολείου», το 1^ο Γενικό Λύκειο Γιαννιτσών συμμετείχε με επιτυχία σε ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης 36 ωρών στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας, αφού έγινε αποδεκτή η αίτηση από τον αντίστοιχο οργανισμό Europass Teacher Academy.

Tρεις συνάδελφοι εκπαιδευτικοί είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στα Αγγλικά τη θεματική «Deep Democracy: How to Manage Conflicts Building a Strong Classroom Culture» από 12 έως 17 Φεβρουαρίου.

Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος ανακαλύψαμε νέες στρατηγικές για μια πιο αποτελεσματική διαχείριση της τάξης κατανοώντας ο ένας τον άλλο, εδραιώνοντας τον αμοιβαίο σεβασμό και την ενσυναίσθηση, οικοδομώντας αρμονικές διαπροσωπικές σχέσεις, βασισμένες στην ειλικρίνεια. Διδαχτήκαμε τη μέθοδο Lewis, ώστε μέσα από διαδοχικά βήματα  αντί να αποφεύγουμε τη διαφωνία να είμαστε σε θέση να καταλήγουμε σε μια κοινά αποδεκτή απόφαση που δε θα επιβάλλει απλώς την άποψη της πλειοψηφίας αλλά θα περιλαμβάνει και τη σοφία της μειοψηφίας.

Επιπλέον, η επιμόρφωση συμπεριέλαβε ενεργητικά παιχνίδια ενδυνάμωσης σχέσεων μεταξύ των συναδέλφων, βιωματικά σενάρια, συζητήσεις ενεργητικές μεταξύ συναδέλφων από όλη την Ευρώπη, σε θεματικές που άπτονται της εκπαιδευτικής πραγματικότητας και αποτελούν συχνά πηγή συγκρούσεων στα πλαίσια της τάξης ή και στην ευρύτερη κοινωνία.

Ειδικότερα, την πρώτη μέρα, αφού έγινε η παρουσίαση των σχολείων από κάθε χώρα-μέλος, στη συνέχεια με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο διατυπώθηκαν οι δυσκολίες του έργου του δασκάλου στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Στο επόμενο  βήμα μας στα πλαίσια αυτής της έρευνας  εργαστήκαμε κατά ομάδες απαντώντας σε βασικά ερωτήματα που αφορούσαν τη θεματική:

Παραδοσιακή ή μαθητοκεντρική τάξη; Χωρίς να παραγνωρίζεται ο κομβικός ρόλος του δασκάλου έγινε εκτενής συζήτηση σχετικά με το πώς οι μαθητές μπορούν να ‘δημιουργούν’ γνώση και έννοιες από μια αλληλεπίδραση μεταξύ των εμπειριών και των ιδεών τους. Άρα, να οικοδομούν το γνωστικό τους πεδίο ενεργητικά, δημιουργικά, διαλογικά και όχι παθητικά, δεχόμενοι συνεχώς πληροφορίες.

Ποιες ανάγκες έχει το παιδί και ποιες οφείλει ο δάσκαλος να λαμβάνει σοβαρά υπόψη ως στέρεο υπόβαθρο, για να μπορέσει να χτίσει μια στέρεη προσωπικότητα;

Εδώ κρίθηκε απαραίτητη η ταξινόμηση του Maslow σύμφωνα με την οποία εκκινούμενοι από τις βασικές, βιολογικές ανάγκες προχωρούμε βαθμηδόν στην προσπάθεια ικανοποίησης των ψυχολογικών και κοινωνικών (ασφάλεια, φιλία, κοινωνικές συναναστροφές) και εντέλει, στοχεύουμε στην αυτοπραγμάτωση μέσα από δυναμικές και δημιουργικές δράσεις.  Σε αυτή τη βαθμίδα κρίθηκε απαραίτητη η αξιοποίηση της ιεράρχησης του Bloom (θυμάμαι, κατανοώ, εφαρμόζω, αναλύω, αξιολογώ και τελικά, δημιουργώ). Εφαρμόζοντας αυτή την οπτική προσέγγισης η παραδοσιακή διδασκαλία αλληλεπιδρά με μια δημιουργική τάξη.

 Συνακόλουθα, μέσα από βιωματικά σενάρια μελετήσαμε  δύσκολες καταστάσεις που συνήθως απαντούμε στις τάξεις. Διακρίναμε μέσα από ασκήσεις τα διαφορετικά είδη επικοινωνίας (παθητική- επιθετική- θετική) και προκρίθηκε η  τελευταία ως η πιο αποτελεσματική σε όλα τα επίπεδα σχέσεων. Πιο συγκεκριμένα, με τη θεωρία “I” Statements μια πιο ουσιαστική επικοινωνία εδραιώνεται, εφόσον ναι μεν περιγράφει το πρόβλημα σε ήπιο και ευγενικό τόνο, αλλά ταυτόχρονα εκφράζει τα συναισθήματα του ομιλητή σε α’ πρόσωπο χωρίς να μέμφεται τον συνδιαλεγόμενό του. Για παράδειγμα: ‘Νιώθω απογοήτευση, όταν επανειλημμένα αμελείς τις υποχρεώσεις σου’.

Παράλληλα, για μια πιο αποτελεσματική επικοινωνία με τους γονείς παρουσιάστηκε καταρχάς το θεωρητικό πλαίσιο της μεθόδου Οscar και στη συνέχεια παρουσιάστηκε θεατρικά και επιτυχημένα  από συνάδελφο του σχολείου μας  ένα σενάριο. Σύμφωνα με αυτή τη μέθοδο μέσα από έναν ειλικρινή διάλογο όπου δηλώνεται το ανυπόκριτο ενδιαφέρον του δασκάλου τίθενται από τον ίδιο  συγκεκριμένες προτάσεις σε συμφωνία  με τον γονέα  οι οποίες αξιολογούνται σε καθορισμένη προγραμματισμένη συνάντηση στο άμεσο μέλλον. Έτσι, εκτονώνεται οποιαδήποτε ένταση ή παρεξήγηση έχει δημιουργηθεί, ο γονιός τίθεται προ των ευθυνών του και συντονισμένα με τον εκπαιδευτικό συνεργάζονται προς όφελος του μαθητή.

Τελικά, όπως αντιλαμβάνεστε από τα γραφόμενα, βήμα προς βήμα κατακτάται η βαθιά δημοκρατία, καθώς οφείλουμε πρώτα να μάθουμε να ακούμε (active listening, clarifying technique), να καταλαβαίνουμε τον άλλο. Με τη θεωρία του παγόβουνου προσπαθούμε να δούμε και ‘κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας’. Λαμβάνονται υπόψη όλες οι φωνές στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Όλα αυτά αποτελούν το βασικό σχέδιο εφαρμογής τους στις τάξεις μας.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη θεωρία του Lewis ακολουθούμε πέντε βήματα, προκειμένου να εδραιώσουμε τη βαθιά δημοκρατία. Τίθενται οι βασικοί κανόνες ασφαλείας  που διαφυλάσσουν την πορεία του διαλόγου. Ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς διακοπές και κριτικές. Τα μέλη οργανώνουν τον λόγο τους επιχειρηματολογώντας και στο τρίτο βήμα διερευνούμε σε ποια σημεία συγκλίνει η πλειοψηφία με τη μειοψηφία. Στη συνέχεια, συγκεφαλαιώνουμε την επιχειρηματολογία της μειοψηφίας  και εμβάλλουμε αυτή την θέση στην οπτική της πλειοψηφίας. Έτσι, ψηφίζουν ξανά και καταλήγουν σε απόφαση. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό, εφαρμόζεται η μέθοδος του ‘ψαρέματος’, αναζητώντας περιοχές όπου μπορεί να υπάρξει μια κοινή βάση αποδοχής.

Το πιο  ενδιαφέρον σε όλη αυτή τη διαδικασία εξεύρεσης λύσης ήταν η διαδραστική συμμετοχή μας σε συζήτηση σε εκπαιδευτικό θέμα που προκαλεί  αντίθετες στάσεις.

Αυτό, βέβαια, που μας καθήλωσε συναισθηματικά την τελευταία ημέρα πριν την επίδοση των βεβαιώσεων παρακολούθησης ήταν ο αποχαιρετισμός. Η δασκάλα μας κατάφερε να μας δώσει μια συγκλονιστική βιωματική εμπειρία με την ολοκλήρωση της  διδακτικής εβδομάδας: για τον καθένα μας ξεχωριστά είχε να παρουσιάσει θετικές και αξιόλογες πτυχές της προσωπικότητάς μας όπως τις αποκωδικοποίησε προσωπικά κατά τη σύντομη αυτή διάρκεια του σεμιναρίου. Ήταν ένα μάθημα εξέχουσας διδακτικής, διαπροσωπικής προσέγγισης που θα άξιζε να το οικειοποιηθούμε και εμείς ως υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί.

Βέβαια, ο οργανισμός Europass Teacher Academy φρόντισε και για  την πολιτιστική μας επιμόρφωση. Μας διέθεσε ξεναγό μια ημέρα για την περιήγηση στο παραδοσιακό κέντρο της πόλης και επιπλέον, εισιτήρια για τη δωρεάν μετάβαση και είσοδο σε μουσεία και ανεμόμυλους στην γειτονιά Zaanse Schans της πόλης Zaandam, μια περιοχή που στάθηκε ο πιο σημαντικός κόμβος οικονομικής ανάπτυξης για την Ολλανδία.

Οπωσδήποτε, οι πολιτιστικές ανταλλαγές και ο διάλογος που αναπτύχθηκε ανάμεσα στα μέλη της Ακαδημίας αποτέλεσαν πλούσια πηγή γνώσης και εμπειρίας. Το πρόγραμμα δεν αφήνει πίσω του απλώς αναμνήσεις, αλλά θεμέλια για μια βιώσιμη συνεργασία και μια διαρκή προώθηση της κατανόησης μεταξύ των μαθητών και εκπαιδευτικών σε μια δημιουργική τάξη όπου δε διστάζουμε να ερευνήσουμε βαθιά μέσα μας και έπειτα με γνώμονα την προαγωγή της ευημερία των παιδιών μας να λειτουργήσουμε με ευσυνειδησία, αγάπη και ευρηματικότητα.

• 

• 

• 

•